Antykoncepcja od A do Z. Czym jest, jakie są jej rodzaje i jaką wybrać. Krótkie zestawienie dostępnych na polskim rynku możliwości.
Kontrola płodności, kontrola narodzin/rozrodu to synonimiczne określenia antykoncepcji. Najprościej mówiąc, jest to zbiór metod oraz środków, które pozwalają zapobiegać niechcianej ciąży. Antykoncepcja nie jest nowym pomysłem. Przeróżne (mniej lub bardziej skuteczne) metody zabezpieczania się przed poczęciem znane były już w starożytności. Na szeroką skalę o antykoncepcji zaczęto mówić w XX wieku. W niektórych krajach, kulturach, społecznościach dostęp do antykoncepcji jest umyślnie ograniczany. Wynika to z przekonań religijnych, moralnych, ale również politycznych.
Barierowe środki antykoncepcyjne, jak sama nazwa wskazuje, mają za zadanie stworzenie bariery ochronnej zapobiegającej połączeniu się komórki jajowej i plemnika. Do najbardziej popularnych i powszechnie dostępnych należy męska prezerwatywa. Prezerwatywy dostępne są w aptekach, drogeriach, sklepach spożywczych i na stacjach benzynowych. Do atutów prezerwatyw zaliczyć można także przystępną cenę, fakt, iż stanowią ochronę przed chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz duży wybór modeli. Prezerwatywy są najpowszechniejszą metodą antykoncepcyjną w skali całego świata.
Do barierowych środków antykoncepcyjnych zaliczamy również prezerwatywy dla kobiet, kapturek naszyjkowy, diafragmę i gąbkę dopochwową. Wiele z nich – podobnie jak męskie prezerwatywy – wzbogaconych jest w środki plemnikobójcze, które dodatkowo podnoszą skuteczność metody barierowej.
Jest to rozwiązanie dostępne jedynie dla kobiet. Za pomocą hormonów reguluje się naturalne procesy zachodzące w ciele kobiety. Antykoncepcja hormonalna blokuje owulację i zapobiega zapłodnieniu. Stwarza warunki niesprzyjające poczęciu dziecka.
Antykoncepcja hormonalna to bardzo wygodne i bezpieczne rozwiązanie dla stałych par. Pozwala cieszyć się bezpiecznym seksem bez konieczności zakładania prezerwatywy lub wprowadzania do pochwy „blokady”. Ten rodzaj zabezpieczenia przed niechcianą ciążą występuje w formie tabletek, plastrów, zastrzyków, a nawet podskórnych implantów. Hormony powinny być stosowane ściśle według zaleceń lekarza, a pacjentka powinna regularnie się badać, aby wykluczyć ryzyko wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych. W dzisiejszych czasach jest to rozwiązanie przebadane i bezpiecznie. Mogą wynikać z niego także dodatkowe korzyści np. poprawa stanu cery, włosów, stabilizacja wagi.
Metodą łączącą w sobie barierową i hormonalną ochronę przed nieplanowaną ciążą jest wkładka domaciczna. Jest to rozwiązanie kosztowne, ale wystarczające na bardzo długi czas, bezpieczne i wygodne.
Antykoncepcja dla mężczyzn to w wielu kręgach nadal temat tabu. Powszechnie stosowane są oczywiście prezerwatywy. Mniejszym zainteresowaniem cieszy się natomiast wazektomia, czyli zabieg polegający na nacięciu i podwiązaniu nasieniowodów. Ta metoda charakteryzuje się niemal stuprocentową skutecznością. Jest to zabieg bezpieczny dla zdrowia, nie ma wpływu na zmianę doznań seksualnych, nie wpływa na stan zdrowia tak jak terapia hormonalna. Co ciekawe, wazektomia nie wiąże się z utratą płodności na stałe. Jest to proces całkowicie odwracalny. Na ten moment nie ma innych metod, z których mogliby korzystać panowie. Od lat trwają prace nad hormonalną antykoncepcją dla mężczyzn.
Antykoncepcja awaryjna to środki farmakologiczne, które uniemożliwiają zagnieżdżenie się zarodka w macicy. Jest to rozwiązanie, które możemy zastosować tylko w wyjątkowej sytuacji, pod kontrolą i z przepisu lekarza. Nie można traktować leków typu „dzień po” jako regularnej metody zabezpieczenia przed ciążą.
Fot. nenetus/Adobe Stock
